Euriari aurre eginez esne sektorearen defentsan ehunka lagun bildu dira Elizondon

Baztan-Bidasoaldeko 40 gizarte eragile, erakunde eta sindikatuk deitu zuten larunbatean

Landa eremu bizien eta nekazaritza iraunkorraren bidean, esne sektorea ere bizirik behar dugu goiburupean manifestazioa egin zen lard batean Elizondon, Baztan-Bidasoaldeko hainbat sindikatu, gizarte eragile, elkarte eta erakundek deituta. Ehunka lagunek parte hartu zuten euripean, behiak aitzinean zituztela. Aipatzekoa da azken 25 urteotan behi-esplotazioen %80a desagertu dela Baztanen. 

Apirilaren 1etik Danonek Nafarroako mendialdeko 7 nekazariri (tartean eskualdeko lau) esne gehiagorik bilduko ez diela jakinarazi ondotik eta Sorian 20.000 behi buruko esne ustiategia egiteko proiektua dagoela jakinik (lehenago Caparroson, 5.000 burukoa inongo zalapartarik gabe egin zuten), esne sektorearen etorkizunaz kezka handia piztu da.

Manifestazioa aurkezteko martxoaren 4an Elizondon egindako agerraldian aipatu zutenez, «azkeneko hamarraldi luzeetan nekazaritzan orohar eta esnegintzan partikularzki industria eta banatzaile handien neurriko eredua bulkatu dute. Produktibista, intentsiboa eta industriala. Hala, gure mendialdeetako nekazariak aldiro estutuz, aterabiderik gabeko atakarat eraman dituzte, bat ere erabakitzeko ahalmenik gabe, produkzio kostuetarat ailegatzen ez diren prezioekin, dirulaguntzei buruzko menpekotasunarekin, inbertsio handiekin eta lan-baldintza gogorrekin».

Europako merkatu bateratuak, kuoten sistemak eta Nekazaritza Politika Bateratuek, administrazio publikoen erabateko inplikazioarekin sektorea egiturazko krisian sartu dute, «eta kontsumitzaileek, nekazaritzari buruzko inongo ezagutzarik  gabe, esnearengatik prezio irringarriak ordaintzeko kezkarik ez dute izan», diote deitzaileek. «Kapitalista eta enpresa handien menpean ari diren Estatuek, merkatu handi eta libreak sortzeko tratularitzan nekazari ttipien beharrak eta landa-eremuetako komunitateen geroa ez dute egundaino serioski gogoan hartu. Hala, gure mendialdeetako nekazaritza egitura desagertzeko bidean paratu dute landa-eremuetan aspalditik heldu den egiturazko krisi sozial eta ekonomikoa bulkatuz».

Baina nekazariak eta landa-eremuak «zafratzen dituen eredu sozioekonomiko berak, logika merkantilista eta neoliberal horrek, hirietako eta lurraldeko bertze tokietako herritarrak eta kontsumitzaileak ere gogorki kolpatzen” ditueela ere salatu dute. “Industria eta banatzaile handi horiek zernahi kalitatezko elikagai saltzeko bat ere begiramendurik ez baitute. Nekazariak galtzaile, landa eremuak galtzaile eta kontsumitzaileak eta herritar arruntak galtzaile. A ze eredua!».

http://erran.eus/baztan/1491206447732

BAZKEN ALDIZKATZE IKASTAROA

Apirilak 1ean Elizondon manifa!!!

BERTAKO SAGARDOEN DASTAKETA-LANTEGIA EGIN BERRI DUTE ARIZKUNEN

Sagardoaren kultura berreskuratzeko eginahalari segida emanez, Jo ala Jok, bertako sagardoen dastaketa lantegia antolatu zuen ortziralean, Arizkungo Gamioxarrea dolarean. Lantegian Juan Zubiarran enologoaren azalpen teknikoak eta bertako sagardogileen sagardoak eta sagardoa egiteko moduak uztartu zituzten. Modu horretan Berroeta, Zozaia, Arizkun, Etxalarko… sagardoen gainean, Zubiarranek sagardoaren zapore, kolore, usaimenari… buruzko argibideak eta zergatiak eman zituen. Horrela, sagar-barietateek, irakinaldiak, kupelak, tenperaturak, zanpatzeko erabilitako tresnak… sagardoan zer eragin duten esplikatu zuen.

Zubiarranen erranetan, sagardo egileak nahi duen sagardoa egiten laguntzen dute enologoek; egileak bilatzen duen zapore, usaimenaren… bidetik. Horregatik, sagardo txarrik ez dagoela erran zuen, norberak bilatzen duen hori baizik.

 

Orain bi urte, Jo ala Joren eskutik ere, Elizondoko Aise elkartean bertze sagardo dastaketa egin zen eta urtero Kirikoketa bestaren arrimuan bertako sagardogileek elkarrekin egoteko tartea izaten dute.

Bertzalde, aurtengo sagardo dastaketa-lantegia Baztango agroekologia eskola herritarraren baitan egin da. Ondoko hitzordua apirilaern 29an Anizen eginen den bazken aldizkatze ikastaroa izanen da. Ikastaroa Aitor eta Mikel Azkaratek emanen dute, goizeko 10:00tatik hasita, Jauregian. Izena hazitikhozie@gmail.com –en ematen ahal da. Saioaren antolatzailea Hazitik hozie elkartea da.

 

 

MANIFESTALDIA

Esne sektorea ere bizirik behar dugu!

 

 

 

Landa eremu bizien eta nekazaritza iraunkorraren bidean

Esne sektorea ere bizirik behar dugu!

 

1. Alarma guztiak piztu dira. Apirilaren 1etik DANONEk Nafarroako mendialdeko zazpi nekazariri -tartean eskualdeko 6, horietarik 3 baztandarrak- ez die esnerik gehiago bilduko. Hori gutti ez, Sorian 20.000 behi-buruko esne ustiategia egin nahi dute. Lehenago, Caparroson, 5.000 burukoa inongo zalapartarik gabe egin zuten.

 

2. Azkeneko hamarraldi luzeetan nekazaritzan orohar eta esnegintzan  bereziki industria eta banatzaile handien neurriko eredua bulkatu dute. Produktibista, intentsiboa eta industriala. Hala, gure mendialdeetako nekazariak aldiro estutuz, , bat ere erabakitzeko ahalmenik gabe, produkzio kostuetarat ailegatzen ez diren prezioekin, dirulaguntzen menpekotasunarekin, inbertsio handiekin eta lan-baldintza gogorrekin, aterabiderik gabeko atakarat eraman dituzte

 

3. Europako merkatu bateratuak, kuoten sistemak eta Nekazaritza Politika Bateratuek, administrazio publikoen erabateko inplikazioarekin sektorea egiturazko krisian sartu dute. Eta kontsumitzaileek, nekazaritzari buruzko inongo ezagutzarik gabe, esnearengatik prezio irringarriak ordaintzeko kezkarik ez dute izan.

 

4. Kapitalista eta enpresa handien menpean ari diren Estatuek, merkatu handi eta libreak sortzeko tratularitzan nekazari ttipien beharrak eta landa-eremuetako komunitateen geroa ez dute egundaino serioski gogoan hartu. Hala, gure mendialdeetako nekazaritza egitura desagertzeko bidean paratu dute landa-eremuetan aspalditik heldu den egiturazko krisi sozial eta ekonomikoa bulkatuz.

 

5. Baina nekazariak eta landa-eremuak zafratzen dituen eredu sozioekonomiko berak, logika merkantilista eta neoliberal horrek, hirietako eta lurraldeko bertze tokietako herritarrak eta kontsumitzaileak ere gogorki kolpatu ditu. Industria eta banatzaile handi horiek zernahi kalitatezko elikagai saltzeko bat ere begirunerik ez baitute. Nekazariak galtzaile, landa eremuak galtzaile eta kontsumitzaileak eta herritar arruntak galtzaile. A ze eredua!

 

6. Testuinguru horretan,  mendialdeko nekazal esplotazioak  inoiz baino gehiago industriaren beharretan direlarik, DANONEk zazpi nekazariri esne gehiagorik bilduko ez diela erran die. Hori bai, batzuei esnea biltzetik utzi bidenabar, bertze batzuei produkzioa handitzeko eskatu die. Lehenagotik heldu den produkzioaren pilaketa edo kontzentrazioa azkartuz.

 

7. Zalantzarik gabe, azkeneko urteetako produkzioaren pilaketak nekazal etxalde eta lanpostuen galera ekarri du. Haatik, orain artio burrunba gutti sortu da. Hala, orain bortz urte Caparroson 5.000 behi-buruko ustiategia egin zutelarik  inork ez zuen deus erran. Horrela, produkzioaren pilaketan urrats berria emateaz gain, produkzioaren deslokalizazioari  buruz bide berria, salaketa eta protestarik gabe hasi zuten. Ordura artio esnetako behiak mendialdetako bazkaleku eta etxaldeetarat loturik baziren, orain belar bazkarik gabeko tokierat mugitzen dituzte. Gisa horretan, Soriako 20.000 buruko proiektua ageri zaigu, esne produkzioaren pilaketa eta deslokalizazioa inoiz ikusi gabeko neurrietarat eramanez. 20.000 behi horiek urtero 180.000 tona esne produzituko dute, Hego Euskal Herrian egiten denaren %60.

 

8. Ageri denez, orain artioko bideak nekazaritzarik gabeko landa eremuak ekarriko ditu.

 

9. Zazpi nekazari hauek bizi dutena ez da arazo partikularra. 20.000 behi buruko esne ustiategiaren egitea  esne-sektoreko nekazarien arazo partikularra ez denez. Jendarte osoari, landa eremuari eta hiriguneari eragiten dioten arazoak dira. Landa eremuak bizirik atxekitzeaz ari baikara, elikadura osasuntsua eta kalitatezkoa kontsumitzeko eskubideaz; edozein herrik bizirauteko beharrezkoa duen elikadura burujabetzaz.

 

10. Horregatik herritar guztiei zuzentzen gatzaie. Zazpi nekazari hauek orain -baina bihar gehiago izan daitezkeenak- bizi dutenari eta 20.000 behi buruko ustiategiak geroari buruz ekarriko duenari EZ errateko.

 

11. Baina landa-eremuen etorkizunari BAI errateko. Lurrari lotutako nekazaritza iraunkorra, enpleguaren sortzailea eta herri ttipiak bizirik atxekiko duena bulkatzeko. Gure inguru eta bazterrak zainduko dituena, duina eta bizi-kalitatea ekarriko duena.

 

12. Guzti horregatik, nekazarien eta kontsumitzaileen arteko aliantzak bulkatu behar dira. Landa-eremuen eta hiriguneen artekoak. Langileen eta baserritarren artekoak. Ez gara bi gorputz, bakarra baizik. Batek min badu, gorputz osoa eri da. EZ oraingo kinkari, BAI, landa eremu biziei eta bizitza justuari. Karrikara atera gaitezen, gaur ASKI errateko eta, bihar, bideragarria den nekazaritza eta jendarte eredu justua eraikitzeko.

 

13. Herritar guztiak Apirilaren 1an, Elizondon atsaldeko 5tan eginen den manifestaldirat deitzen ditugu:

 

Landa-eremu bizien eta nekazaritza iraunkorraren bidean

Esne sektorea ere bizirik behar dugu!

 

 

 

 

DEITZAILEAK:

 

EHNE

Hazitik Hozie

Baztan-Bidasoako ELA

Baztan-Bidasoako LAB

Baztandarra kooperatiba

Hiruak Bat landetxeen elkartea

Baztan-Bidasoa turismo elkargoa

Bertan, merkatarien elkartea

Baztandarren Biltzarra

Baztango Mendigoizaleak

Xorroxin irratiko langileak

Xaloa telebistako langileak

Baztango AEK-Suinki euskaltegiko langileak

Aroztegia eta gero zer?

Baztango Rugby Taldea

Basaburua Kirol elkartea

Jo ala Jo

Baztango Gazte Asanblada eta gaztetxea

Plazara Dantzara

Txaruta pilota elkartea

Elizondoko eskolako guraso elkartea

Ikastolako guraso elkartea

Metaziri aldizkaria

(H)ilbetza

Saharaztan

Erdiz Bizirik

Itxusi argazkilari elkartea

Amaiurko Gaztelu elkartea

Otsondo barrideen elkartea

Gaztelu kantu taldea

Erratzuko kultur elkartea

Iruritako dantzariak

Iruritako gazteak

Arizkungo gazteak

Arraiozko gazteak

Anizko Mendiarte elkartea

Berroetako Gure Ametsa elkartea

Berroetako Hegoalde elkartea

Elizondoko Aise, Erlategi, Falfarak eta Beti  Zurrutak

Azpilkuetako elkartea

Lekarozko Legate elkartea

 

 

HAZIAREN EGUN JENDETSUA EGIN ZUTEN LARUNBATEAN LEKAROZEN

Gero eta errotuago dagoen Haziaren Egunaren aurtengo ospakizuna Lekarozen, larunbatean egin berri dute. Deialdiari erantzunez, gaian interesaturiko hamarnaka jende bildu ziren, iaz Erratzun egindako saioari segida emanez. Eguerdi aldean, giro eguzkitsu eta atseginaren arrimuan, eskola ireki berriaren aitzinaldean, haziak trukatzeko paratutako mahaian gisa guztietako haziak elkartrukatu ahal izan ziren: banabarrak, artoa, kalabaza... Eta adin desberdinetako jendeak, herrikoak eta eskualde guztikoak, haziei buruzko  kezka beretsuarekin eleketa gozoan aritu ahal izan ziren. Egunaren muina hazien elkartrukea izanagatik, goizean Elutseko minditza komunalean fruta-arbolen neguko txerto ikastaroa egin zuten. Ruth Peña eta Iban Larratxearen eskutik harat hurbildutakoek amu teknikak ikasi ahal izan zituzten, bai betiko moduan: behi kaka, buztin eta trapuarekin eta ore komertzial eta zinta aislantearekin ere bai. Eguna borobiltzeko Jakoba Errekondoren mintzaldi jendetsua egin zen. Usurbildarrak eskolarat bildutako berrogei lagunen kezka eta gelderei jakintza handiarekin erantzun zien.



Aurtengo Haziaren eguna Baztango agroekologia eskola herritarran baitan egin da, Hazitik Hoziek eta Legate elkarteak antolaturik. Haziaren eguna urtero herriz aldatzeko hartutako erabakiaren ondotik, aldiro jende desberdina bildu eta inplikatzeko ahalmena erakusten ari da eta, horren bidetik, bertako haziak berreskuratu eta ez galtzeko kezka neurri batean jendarteratzen.

Agroekologia eskolaren egitarauan barnean, heldu den ortziralean, martxoaren 17an, Jo ala Jok antolaturik bertako sagardoen dastaketa eginen da Arizkungo Gamioxarrean dolarean. Dastaketa enologoen laguntzarekin eginen da, 19:00tatik aitzinerat, merendu-afari giroan.

 

 

 

Bertako haziaren eguna

ESNE SEKTOREAREN EGOERARI BURUZKO MAHAI INGURUA HELDU DEN 28an

 

Apirilaren 1etik aitzinerat Danonek Nafarroako mendialdeko 7 nekazariri esnerik ez diela bilduko iragarri du; tartean dira Baztango bi nekazari. Honek, ustiategi hauen geroa guztiz baldintzatuko du esplotazioak hestera behartuz. Orain zazpi dira, ondotik zenbat?

Azkeneko hamarraldietan esne-sektorea esne-industriaren eta banatzaile handien eskuetan gelditu da. Horri merkatuen liberalizazioa, produkzio eredu intentsiboa, prezioen apaltzea… gehitu behar zaio. Emaitza: gure eskualdeko esne-ustiategiak etorkizunik gabe uztea, zorpetzea, enplegu galera, lurraldea gestionatzeko zailtasunak….

Hori guztia aski ez eta Sorian – Nafarroako inbertsiogileak tarteko- 20.000 behi buruko esne-ustiategia egin nahi dute. Zalantzarik gabe, esplotazio handi honek gure eskualdean zuzenean eraginen du.

Halako kinkan Hazitik Hoziek eta EHNEk esne sektoreari buruz gogoetatzeko mahai-ingurua antolatu dute Elizondon. Mahai-inguruaren izenburua: “Esne sektorearen oraina eta geroa” izanen da eta eleketan arituko direnak:

Oier Villanueva; EHNE sindikatuko esne-arloko arduraduna

Mikel Iribarren; Conderation Paysanne- ELBko arduraduna

Migel Joxe Ariztia; amaiurtar nekazaria

Moderatzaile: Aitor Azkarate; esnegintza arloko nekazaria eta Hazitik Hozieko kidea

Mahai-ingurua urtarrilaren 28an, larunbata, goizeko 11:30tan Elizondoko Arizkunenean eginen da.